Afrika ziyaretleri kapsamında Nijer’de "Kalıcı bir işbirliği tesis etmeyi istiyoruz" dedi.
Erdoğan, Türkiye’nin Afrika ülkeleriyle kalıcı bir dostluk niyetinde olduğunu ifade ederek, “Biz Afrika’yla sömürgeci bir mantıkla tek taraflı olarak değil, karşılıklı fayda ve saygı temelinde her iki tarafın da kazanacağı kalıcı bir işbirliği tesis etmeyi istiyoruz. Bugün Nijer’de biz onun için varız. Bizim derdimiz, dün Gabon’da da söyledim; buraların petrolü, altını, elması bütün bunların ötesinde. Biz; kardeşliğimizi, dostluğumuzu on yıllarca, yüz yıllarca buralarda oluşturulan bu sömürü anlayışına karşı kardeşlik nasıl olur, birlikte ayağa kalkış nasıl olur, özgürlük mücadelesi nasıl olur bunu gösterebilmek için biz bugün Nijer’deyiz” dedi.
“Afrika ile ilişkilerimizin güçlendirilmesi ve çeşitlendirilmesine yönelik arzu ve çalışmalarımız elbette tek taraflı değildir” diyen Başbakan Erdoğan, “2008 yılında Afrika Birliği’nin ülkemizi stratejik ortak ilan etmesi ve aynı yıl, Ağustos ayında İstanbul’da düzenlediğimiz Türkiye-Afrika İşbirliği Zirvesi ile ilişkilerimiz yeni bir safhaya girdi. Bu yıl ikinci zirveyi de düzenleyerek aldığımız yolu değerlendirecek ve 2013-2018 dönemine ilişkin hedeflerimizi tespit edeceğiz. Türkiye olarak, ikili ilişkilerimiz yanında hem Afrika Birliği hem Afrika’daki uluslararası ve bölgesel kuruluşlarla ilişkilerimizi geliştirmeye çalışıyoruz” diye konuştu.
Türkiye’nin Afrika’da halen 26’sı Sahraaltı Afrika’da olmak üzere toplam 31 büyükelçiliği bulunduğunu belirten Erdoğan, Niamey’de Türk Büyükelçiliği açılması için tahsis edilen 20 dönümlük arazi için de, kardeşim diye hitap ettiği Nijer Cumhurbaşkanı Muhammed Yusuf’a teşekkür etti.
“Niamey Büyükelçiliğimiz de 2012 yılında açılan büyükelçiliklerimiz arasında bulunuyor ve bugün huzurlarınızda değerli cumhurbaşkanına, kardeşime özellikle teşekkür ediyorum” diyen Erdoğan şunları söyledi:
“Daha önce 10 dönüm olarak tahsis ettikleri araziyi sağ olsun ricamızla 20 dönüme çıkarttılar ve burada güzel bir büyükelçilik hizmet binasını yapacağız. Ve bu hizmet binamızla birlikte Nijer’deki çalışmalarımız her yönüyle; gerek ikili ilişkilerimizin boyutu gerekse kültürel aktivitelerimizi de geliştireceğimiz bir merkez olarak burası görev ifa edecek. 2013 yılında da yine Çad ve Cibuti Büyükelçiliklerimizin faaliyete geçmesiyle bu sayı 34’e ulaşacak.”
Türkiye’nin bu çabalarına karşılık Afrika ülkelerinin de karşı adımları atmalarını görmekten memnuniyet duyduklarını ifade eden Başbakan Erdoğan, “Halen 21 Afrika ülkesinin Ankara’da büyükelçilikleri var. Yenilerinin de açılması için çalışmalara devam ediyoruz. Hükümet olarak öncelikli hedefimiz hukuki altyapıyı hazırlamaktır. Bu konuda Nijer ile çalışmalarımızı hızlandırmamız gerekiyor” dedi.
İki ülke arasındaki ekonomik ilişkileri düzenlemek için bir karma ekonomik komisyon teşkil edilmesi gerektiğini söyleyen Erdoğan, Afrika’da toplam 35 ülke karma ekonomik komisyon oluşturulduğunu belirtti. Erdoğan, bunun yanında işadamlarının bir araya gelmelerini sağlayan iş konseylerinin kurulmasının da önemli olduğunu dile getirerek, Afrika’da hala 16 iş konseyinin faaliyet gösterdiğini ifade etti.
Türkiye ile Nijer arasındaki ticari ilişkilerin 2009’dan bu yana devamlı bir artış görüldüğünü, 2009 yılında 11 milyon dolar olan ticaret hacminin 2012 itibariyle 39 milyon dolara çıktığını fakat bunun yeterli olmadığını belirterek şöyle konuştu:
“Bunu daha da ilerilere taşımamız gerekiyor ve bu aramızdaki mevcut potansiyeli yansıtmıyor. Ama görüşmelerimiz sonucunda bunun hızla artması konusunda adımlarımızı işte buradaki bir araya gelişle birlikte başlatıyoruz. Firmalarımızın Afrika’daki kayıtlı yatırımları 5,5 milyar doları aştı. Önümüzdeki dönemde, özellikle küçük ve orta büyüklükteki işletmelerimizin ülkenizdeki yatırımlarını artırabilmeleri için kendilerine biz destek olmaya devam edeceğiz. Afrika ülkeleriyle ticari ve ekonomik ilişkilerimiz arttırabilmek için Türk Eximbank tarafından tahsis edilen kredilerin kullanımının ikili ticaretimizi de, ekonomik ilişkilerimizi de arttıracağını düşünüyorum. Öte yandan dünyada ikinci sırada bulunan Türk müteahhitlerinin başarılarını Afrika’ya da taşımalarını bekliyoruz. Müteahhitlik firmalarımızın, Nijer’in kalkınma projelerinde yer almaları bizleri memnun edecektir.”
Erdoğan, Osmanlı devleti ile akrabalık ilişkileri olan İstanbulewa bölgesini Niamey'e bağlayan 450 kilometrelik yolun ''duble yol'' haline getirilmesi için Türk müteahhitlerin aktif rol alabileceğini belirtti. Başbakan Erdoğan, “Bir duble yola burada Türk müteahhitlerinin girmesi tarihi itibariyle 15. asra dayalı olan bu tarihin yeniden ayağa kalkması noktasında burada birkaç girişimcimizin el ele vermesi inanıyorum ki süratle bunun yapılması noktasında önemli olacaktır. Bizler Türk Eximbank olarak üzerimizde düşeni yapacağız. Firmalarımızın da bu konuda bir araya gelerek oluşturacakları bir konsorsiyumla burayı süratle yapalım istiyoruz” ifadelerinde bulundu.
Türk Hava Yolları’nın Afrika’da 23 ülkede 33 noktaya sefer düzenlediğini söyleyen Erdoğan, “Niamey’in bu noktalardan birisi olması memnuniyet vericidir. Kısa süre önce bunu başlattık. Türk Hava Yolları’nın Niamey’e seferlere başlamasının ticaretimizi arttıracağını, bizleri birbirimize daha da yakınlaştıracağını düşünüyorum. Bu çerçevede Afrika’dan Türkiye’ye gelecek iş adamlarının seyahatlerini kolaylaştırabilmek için her türlü kolaylığı gösteriyoruz. Türk Hava Yolları ile seyahat eden Sahraaltı Afrika ülkelerinden geçerli Şengen, İngiltere veya Amerika Birleşik Devletleri vizesi bulunan adamlarına, Atatürk Havalimanı hudut kapısında 30 güne kadar ikamet süreli tek giriş vizesi uygulamamız devam ediyor” dedi.
Erdoğan sözlerine şöyle devam etti:
“Nijer’in Libya ile yarım kalan Bingazi-Agades karayolu projesi gibi projelerin gerçekleşmesi bizleri daha da yakınlaştıracak, bu gibi projelerin ikili çerçeveden daha geniş bir işbirliğine taşınmasının projeleri başkaları için de cazip hale getireceğini düşünüyorum. Türkiye olarak 2011 ev sahipliği yaptığımız Birleşmiş Milletler En Az Gelişmiş Ülkeler 4. Konferansı’nda kabul edilen İstanbul Eylem Planı’nın hayata geçirilmesine yönelik çalışmalarımız sürüyor. 33’ü Afrika ülkesi olan en az gelişmiş ülkelere 200 milyon dolar tahsis etmeyi kararlaştırdık. Bu ülkelerdeki yatırımlarımızı özel sektörümüzün ve müteşebbislerimizin katkıları ve hükümetimizin de desteğiyle 2015 yılına kadar 5 milyar dolara, 2020 yılına kadar da 10 milyar dolara çıkarmayı hedefliyoruz.”
Başbakan Erdoğan, Afrika’da faaliyet gösteren TİKA ofislerinin sayısının 7’ye çıktığını ve bu ofislerin çeşitli alanlarda faaliyetlerine devam ettiğini söyleyerek, “Dakar’da bulunan koordinasyon ofisi aracılığıyla, Nijer’de de çeşitli projeler yürütülüyor. TİKA geçtiğimiz yıl Afrika’da 20’si Nijer’de olmak üzere toplam 121 su kuyusu açtı. Devlet Su İşleri sadece Nijer’de 230 su kuyusu açtı. Yine TİKA ve Orman Su İşleri Bakanlığımızı aracılığıyla burada 10 dönümlük alanda Türkiye-Nijer Dostluk Ormanı kurduk. Nijer’deki çalışmalarımızı daha etkin şekilde yürütmek üzere burada da bir TİKA program koordinasyon ofisini faaliyete geçiriyoruz” şeklinde konuştu.
“Afrika’ya ve Nijer’e yönelik ve insani yardım projelerine kesintisiz devam edeceğiz” diyen Erdoğan, “Ayrıca 2012-2013 eğitim öğretim döneminde Sahraaltı Afrika ülkelerinden 561 öğrenciye burs verdik. Bu gençlerin bizleri daha da yakınlaştıracaklarına inanıyorum” dedi.
Erdoğan, ekonomik gelişmenin olmazsa olmazı olarak Afrika’da barış ve istikrarın sağlanmasına özel bir önem verildiğini belirterek, ekonomik gelişmenin barış ve istikrarın yerleşip gelişmesine temel oluşturacağını söyledi. Erdoğan, “Bu nedenle Afrika’da hala görev yapan 6 Birleşmiş Milletler misyonundan 5’ine personel ve mali katkıda bulunuyoruz. Yüksek düzeyli ziyaretler, yeni büyükelçilikler, işadamları heyetleri, fuarlar, teknik yardımlar, burslar ile ilişkilerimizin bir kartopu gibi büyüdüğünü, arttığını müşahede ediyoruz. Bu faaliyetlerin her iki taraf içinde yararlı olması en büyük dileğimizdir” ifadelerinde bulundu.
“Bugüne kadar yapılanları iyi bir başlangıç ancak yapabileceklerimizin yanında küçük bir yüzde olarak görüyoruz” diyen Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, şunları kaydetti:
“Türkiye ile Nijer arasında artarak gelişecek işbirliğinin gerek halklarımız gerek Afrika için yararlar sağlayacak hayırlı sonuçlar doğuracağına inanıyorum
Burada girişimcilerimize sesleniyorum. Ekonomi bakanım ve büyükelçimle de bu görüşmeler yapılabilir. O da şudur; şuanda Nijer’in çok çok önem verdiği ama farklı ülkelerin ilgilenilmediği barajlar konusunda sıkıntısı var. Burada girişimcilerimiz barajlara katılabilir, girebilir. Hidroelektrik santraller noktasında buraya girebilirsiniz. Tabii ki içme suyu bunun yanında kullanma suyu bununla ilgili girebilirsiniz. Bir diğer konu da tabii şimdi petrol rezervi noktasında Nijer gelişiyor ve 2014-2015'e kadar da ciddi manada bire dört, bire beş artacağını söylüyorlar. Bu konuda da yine burada atılacak adımların çok büyük önemi var. Altyapı, üstyapı, konut... Bunlarla ilgili olarak da yapılabilecek birçok çalışmalar burada söz konusu. Bunları Sayın Cumhurbaşkanı ile görüştük. Sizlerle de bunu paylaşmayı ben de doğrusu önemsedim, önemsiyorum ve bugün Nijer'de olan, inanıyorum ki yarın Afrika'nın genelinde daha da güçlü, daha da farklı olacaktır.”